VAN CEZAEVLERİ COVİD-19 SALGINI RAPORU
Van Cezaevinde Korona virüs raporu açıkladı...
Dünya Sağlık Örgütü’nün uluslararası kamu sağlığı açısından Pandemi ilan etmesinin ardından Covid-19 salgını tüm dünyada yaygınlaşmış ve 11 Mart 2020 tarihi itibariyle resmi açıklama ile virüsün Türkiye’de de görüldüğü açıklanmıştır. Bugün itibariyle virüs ülkede 144 bini aşkın kişiye bulaşmış ve 4007 kişi hayatını kaybetmiştir. Salgın açısından en riskli alanların başında gelen cezaevleri ile ilgili yürütmekte olduğumuz çalışmalar kapsamında Van T Tipi, Van Yüksekgüvenlikli, Van F Tipi Cezaevlerini 13/05/2020 tarihinde ziyaret ettik. Gözlem ve tespitlerimiz şu şekildedir;
VAN YÜKSEKGÜVENLİKLİ KAPALI CEZAEVİ
⮚ -Cezaevi girişinde cezaevi personeli ve görevli askerlerin eldiven ve maske taktıkları,
cezaevi girişinde avukata da eldiven ve maske verdikleri ve ateş ölçümü yapıldığı gözlemlenmiştir. Ayrıca X-rey’de uyarı veren avukata elle üst araması gerçekleştirilmiştir.
-Avukat görüşleri kapalı görüş usulüne göre yapılmaktadır.
-Görüş yerine varıldığında mahpusun elinde eldiven ve yüzünde maske olduğu görülmüştür. Ancak mahpuslar haftalık telefon görüşmelerine çıktıklarında kendilerine maske ve eldiven verilmediği gibi sosyal mesafe hiçe sayılarak kendilerine ince üst araması yapıldığını belirtmişlerdir.
-,Mahpusların kaldığı bölümde görev yapan personel ile x-ray ve dışında görev yapan personelin birbirinden ayrıldığı, personel geçişinin engellendiği, mahpusların kaldığı bölümlerde görev yapan personelin izole edilerek mesai saati dışında da aile ve sosyal temaslarının sınırlandırıldığı tespit edilmişse de mesai saati dışında gerçekleştirilen sınırlamaların nasıl denetlendiği ile ilgili tarafımızca herhangi bilgi edinilememiştir,
-Görüş bittikten sonra kullanılan atık eldiven ve maskelerin X-rey bölümünde kapağı açık bir çöp kutusuna atıldığı gözlemlenmiştir.
⮚ Mahpuslar;
-Koğuşlarda dezenfekte işlemi yapıldığını, ama bu işlemin çok yüzeysel bir şekilde gerçekleştirildiğini,
-kendilerine maske, dezenfektan, eldiven, temizlik malzemesi gibi malzemelerin hala verilmediğini, kantinde satılan maske ve temizlik malzemelerinin fiyatlarının hala yüksek olduğunu,
-berber ihtiyacının karşılanmadığını, mahpuslara traş makinesi verilmediğin ve hemen herkesin saç ve sakalını kazıtmak zorunda kaldığını,
-aile görüşlerinde ve sosyal faaliyetlerinde getirilen kısıtlamaların halen devam ettiğini, haftalık 20 dk aile telefon görüşü gerçekleştirdiklerini,
-elektrik ve su kullanımlarının, temel gıda ihtiyaçlarının kendilerine ücretsiz sağlanmadığını,
-hasta, yaşlı ve çocuklu mahpuslar için durumlarına özgü herhangi bir önlem alınmadığını,
-dışardan gelen eşya ve kitaplarının kendilerine verilmediğini,
-sağlık hakkına erişimlerinin sınırlandırıldığı, çok acil durumlar dışında revire götürülmediklerini,
-hastaneye götürülmek durumunda olan mahpusların hastane dönüşü 14 gün süresince tekli odalara alındıkları, yaşlı ve hasta mahpuslarınbu durumdan kaynaklı hastaneye gidemedikleri ve tedavilerinin aksadığını,
-cezaevlerinde gerçekleştirilen sayımın normal seyrinde devam ettiği ancak görevli personelin maske kullandığını,
Tarafımıza aktarmışlardır.
VAN F TİPİ YÜKSEKGÜVENLİKLİ KAPALI CEZAEVİ
⮚ -Cezaevi girişinde cezaevi personeli ve görevli askerlerin eldiven ve maske taktıkları,
ve cezaevi girişinde avukata da eldiven, maske, galoş verdikleri, ayrıca ateş ölçümü yapıldığı gözlemlenmiştir.
-Avukat görüşlerinin kapalı görüş usulüne göre yapılmaktadır.
-Görüş yerine varıldığında mahpusun yüzünde maske olduğu görülmüştür. Ancak mahpuslar haftalık telefon görüşmelerine çıktıklarında kendilerine maske ve eldiven verilmediği gibi sosyal mesafe hiçe sayılarak kendilerine ince üst araması yapıldığını belirtmişlerdir.
-Cezaevi içerisinde mahpusların kaldığı bölümde görev yapan personel ile x-ray ve dışında görev yapan personelin birbirinden ayrıldığı, personel geçişinin engellendiği, mahpusların kaldığı bölümlerde görev yapan personelin izole edilerek mesai saati dışında da aile ve sosyal temaslarının sınırlandırıldığı tespit edilmişse de mesai saati dışında gerçekleştirilen sınırlamaların nasıl denetlendiği ile ilgili tarafımızca herhangi bilgi edinilememiştir,
-Görüş bittikten sonra kullanılan atık eldiven ve maskelerin X-rey bölümünde kapağı açık bir çöp kutusuna atıldığı gözlemlenmiştir.
⮚ Mahpuslar;
-haftada bir koğuşlarda dezenfekte işlemi yapıldığını, ama bu işlemin yüzeysel bir şekilde gerçekleştirildiğini, ancak 1 ayı aşkın bir süredir koğuşların hiçbir şekilde dezenfekte edilmediğini,
-kendilerine maske, dezenfektan, eldiven, temizlik malzemesi gibi malzemelerin halen verilmediğini, kantinde satılan maske ve temizlik malzemelerinin fiyatlarının halen yüksek olduğunu,
-Berber ihtiyacının karşılanmadığını, mahpuslara traş makinesi verilmediğin ve hemen herkesin saç ve sakalını kazıtmak zorunda kaldığını,
-Birçok ailenin salgın süresince mahpuslara para yatıramadığı, maddi durumu kötü mahpusların oda değişim taleplerinin gerekçesiz bir şekilde reddedildiği ve birçok mahpusun maddi olarak zor durumda olup ihtiyaçlarını gideremedikleri,
-aile görüşlerinde ve sosyal faaliyetlerinde getirilen kısıtlamaların halen devam ettiğini, haftasonu 20’şer dk aile telefon görüşü gerçekleştirdiklerini,
-elektrik ve su kullanımlarının, temel gıda ihtiyaçlarının kendilerine ücretsiz sağlanmadığını,
-hasta, yaşlı ve çocuklu mahpuslar için durumlarına özgü herhangi bir önlem alınmadığını,
-dışardan gelen eşya ve kitaplarının kendilerine verilmediğini,
-sağlık hakkına erişimlerinin sınırlandırıldığı, çok acil durumlar dışında revire götürülmediklerini,
-hastaneye götürülmek durumunda olan mahpusların hastane dönüşü 14 gün süresince tekli odalara alındıkları, yaşlı ve hasta mahpusların bu durumdan kaynaklı hastaneye gidemedikleri ve tedavilerinin aksadığını,
-Cezaevlerinde gerçekleştirilen arama uygulamasına ara verildiği sayımlarda görevli personelin maske kullandığını,
Tarafımıza aktarmışlardır.
VAN T TİPİ KAPALI CEZAEVİ
⮚ -Cezaevi girişinde cezaevi personeli ve görevli askerlerin eldiven ve maske taktıkları, cezaevi girişinde avukata da eldiven, maske, galoş verdikleri ve ateş ölçümü yaptıkları gözlemlenmiştir.
-Avukat görüşlerinin kapalı görüş usulüne göre yapılmaktadır.
-Görüş yerine varıldığında görüşülen bir kadın, bir erkek mahpusta maske olduğu ancak diğer erkek mahpusta maske ve eldiven olmadığı görülmüştür. Mahpuslar haftalık telefon görüşmelerine çıktıklarında kendilerine maske ve eldiven verilmediği gibi sosyal mesafe hiçe sayılarak kendilerine ince üst araması yapıldığını belirtmişlerdir.
-Cezaevi içerisinde mahpusların kaldığı bölümde görev yapan personel ile x-ray ve dışında görev yapan personelin birbirinden ayrıldığı, personel geçişinin engellendiği, mahpusların kaldığı bölümlerde görev yapan personelin izole edilerek mesai saati dışında da aile ve sosyal temaslarının sınırlandırıldığı tespit edilmişse de mesai saati dışında gerçekleştirilen sınırlamaların nasıl denetlendiği ile ilgili tarafımızca herhangi bilgi edinilememiştir,
-Görüş bittikten sonra kullanılan atık eldiven ve maskelerin X-rey bölümünde kapağı açık bir çöp kutusuna atıldığı gözlemlenmiştir.
⮚ Mahpuslar;
-haftada bir koğuşlarda dezenfekte işlemi yapıldığını, ama bu işlemin yüzeysel bir şekilde gerçekleştirildiğini, ancak 1 ayı aşkın bir süredir koğuşların hiçbir şekilde dezenfekte edilmediğini,
-kendilerine maske, dezenfektan, eldiven, gibi malzemelerin verilmediğini, cezaevi idaresi tarafından koğuşlara günlük 1 bardak çamaşır suyu verildiğini, maskenin kantinde 3,00-TL fiyat ile satıldığını, kantinde satılan maske ve temizlik malzemelerinin fiyatlarının yüksek olduğunu,
-aile görüşlerinde ve sosyal faaliyetlerinde getirilen kısıtlamaların halen devam ettiğini, haftasonu 20’şer dk aile telefon görüşü gerçekleştirdiklerini,
-elektrik ve su kullanımlarının, temel gıda ihtiyaçlarının kendilerine ücretsiz sağlanmadığını,
-hasta, yaşlı ve çocuklu mahpuslar için durumlarına özgü herhangi bir önlem alınmadığını,
-dışardan gelen eşya ve kitaplarının kendilerine verilmediğini,
-sağlık hakkına erişimlerinin sınırlandırıldığı, çok acil durumlar dışında revire götürülmediklerini,
-hastaneye götürülmek durumunda olan mahpusların hastane dönüşü 14 gün süresince tekli odalara alındıkları, yaşlı ve hasta mahpusların bu durumdan kaynaklı hastaneye gidemedikleri ve tedavilerinin aksadığını,
- Cezaevlerinde gerçekleştirilen arama uygulamasına ara verildiği sayımlarda görevli personelin maske kullandığını,
- Yeni tutuklanan kişilerin 14 gün karantinada bekletildiklerini ancak karantina koğuşunun küçük olduğunu bu küçük koğuşta 10 mahpusun kaldığını, yine doluluk oranının fazla olması sebebiyle 20 kişilik koğuşlarda 26-27 kişi kalındığını ve birçok kişinin yerde yatmak zorunda kaldığını,
Hali hazırda ziyaret gerçekleştirmiş olduğumuz cezaevlerinde Covid-19 salgını ile ilgili birtakım önlemler alınmıştır, ancak bu önlemler yeterli değildir. Doluluk oranlarının fazlalığı, hijyen imkanlarından, koruyucu malzemelerden yoksunluk, sağlık ve tedavi imkanlarına erişememe sebebiyle mahpusların yaşam hakları büyük bir risk altındadır. Özellikle maske, eldiven, dezenfektan gibi koruyucu malzemelerin mahpuslara para ile satılması ve birçok cezaevinde fiyatların fahiş olması, yine koğuşlarda dezenfekte işlemlerinin kapsamlı ve sık sık gerçekleştirilmemesi ve özellikle telefon görüşüne giden mahpuslara sosyal mesafe kuralları hiçe sayılarak arama yapılması gerek mahpusların gerek infaz koruma memurlarının yaşam haklarındaki riski kat ve kat artırmaktadır.
Anayasa ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşme hükümleri de göz önüne alınarak öncelikle tüm cezaevlerinde alınan tedbirlerin arttırılmalı, yine tüm mahpusların yaşam haklarını koruyacak uygulamalar ile öncelikle hasta, yaşlı ve çocuklu mahpusların tahliyesi sağlanmalı ve tüm mahpusları kapsayacak eşit ve adil bir infaz değişikliği gerçekleştirilmelidir. Öhd Van Şubesi, Van Barosu Cezaevi Komisyonu ve Van Tuhay-Derolarak Covid-19 salgını dolayısıyla tüm mahpusların sağlık ve yaşam hakları kapsamında cezaevlerinde alınan ve alınacak tedbirlerin, yasalar ve uluslararası sözleşmeler ışığında tüm hukuki sürecin takipçisi olacağımızı kamuoyuna saygıyla bildiririz.
Van Barosu Cezaevi Komisyonu
ÖHD Van Şubesi
Van Tuhay-Der