Sosyolog Osman Turgut'la yapılan Röportaj

31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü' nedeniyle yaptığı açıklamada, 'O nefes sana lazım olacak' hatırlatmasında bulundu.

31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü ile ilgili Hayatın Renkleri Solmasın Derneği Başkanı Sosyolog Osman Turgut’la yapılan Röportaj...



31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü hakkında bilgi verebilir misiniz?



Dünya  Sağlık Örgütü (DSÖ) 1987 yılından beri   her  yıl  31 Mayıs tarihinde "Tütünsüz Bir Dünya Günü" adıyla bir tema  belirleyerek,  tütün ürünlerinin zararlarına dikkat çekmek, toplumlarda bu konuda farkındalık yaratmak amacıyla etkinlikler düzenlenmektedir. Bu  yılın teması ‘Tütün Ürünü Kullanımını Bırak’ olarak belirlenmiştir.



Tütün ürünü (sigara, nargile, elektronik sigara, sarmalık tütün, Maraş otu, pipo, puro vb.)  kullanımı nedeniyle  dünya genelinde her yıl  8 milyon insan yaşamını yitirmektedir. Yaşamını kaybedenlerin yaklaşık 65.000’ini  masum çocuklar  oluşturmaktadır.



31 Mayıs Günü kapsamında Ülkemizde ve ilimizde ne tür faaliyetler yapılır?



Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de 31 Mayıs Günü “Dünya Tütünsüz Günü” olarak amaca yönelik çeşitli etkinliklerle kutlanmaktadır. Tüm illerimizde il sağlık müdürlüklerimiz,  sivil toplum kuruluşları ve paydaş kurumlar tarafından yapılan faaliyetlerle tütün ürünlerinin zararlarına dikkat çekilmekte, bırakmak isteyenler teşvik edilmektedir.  



Sigara dumanı, hem ısısı hem de içinde bulunan çok sayıdaki kimyasal maddeler nedeniyle solunum yollarının koruyucu mekanizmaları üze¬rinde olumsuz etkiler oluşturmasıyla, solunum yollarında ve akciğerlerde çeşitli hastalıklar meydana gelmektedir. Bu hastalıklar arasında; akciğer kanseri, kronik bronşit, astım, çeşitli enfek¬siyonlar hatta alerjik rahatsızlıklar yer almaktadır. Yapılan çalışmalar, sigara içenlerde bu hastalıkların daha sık görüldüğünü ortaya koymuştur.



Küresel tütün salgını, önlenebilir hastalık ve ölüm sebepleri arasında ilk sırada yer almakta ve dünyada her yıl 7 milyondan fazla kişinin ölümüne sebep olmaktadır. Sigara dumanında 5300’den fazla kimyasal madde mevcuttur. Bu kimyasal maddelerden bugüne kadar 70’den fazlası, kanser yapıcı etkiye sahip maddeler olarak tanımlanmıştır. Yapılan incelemelere göre, 1,8 milyon kişinin akciğer kanser tanısı aldığı ve her yıl 1.6 milyonun da hastalığa bağlı hayatını kaybettiği belirlenmiştir.



Tüm bu riskler göz önünde bulundurularak tütünle mücadelede sağlanan başarı ile bağımlılıktan uzak, sağlıklı nesillerin yetişmesine büyük katkı sağlanacaktır. Bununla birlikte, kanserler gibi pek çok kronik hastalık, kalp damar hastalıkları ve bunlara bağlı sağlık ve yaşam kayıpları önlenecektir. Ayrıca bu kronik hastalıklara yönelik sağlık harcamalarının ve iş gücü kayıplarının azalması ile ülke ekonomisine de katkı sağlanacaktır.  



Bu sebeplerle ülkemizdeki tütünle mücadele çalışmaları siyasi iradenin, kamu otoritesinin, yerel yönetimlerin, sivil toplum kuruluşlarının, medyanın iş birliğinde büyük bir kararlılıkla sürdürülmektedir. Siyasi irade, istikrarlı bir biçimde ve cesaretle tütünle mücadele çalışmalarını desteklemektedir. Hatta bu mücadelenin liderliğini ve savunuculuğunu bizzat Sayın Cumhurbaşkanımız kendisi yapmaktadır. En üst düzeyde gösterilen bu siyasi kararlılık elbette başarılı çalışmaların sürekliliğini de beraberinde getirmektedir. 





İlimizde Pasif İçicilik ile Yapılan Mücadeleler Hakkında bilgi verebilir misiniz?



Ülkemizde tütünle mücadele alanında yürütülen çalışmalar arasında çocuklar ve gençler başta olmak üzere toplumun tamamının tütün dumanından pasif maruziyetinin önlenmesi yer almaktadır.

Sigara dumanına maruz kalma olarak tanımlanan “pasif maruziyet” kişi sigara içmese bile sigara dumanından yoğun olarak etkilenmesi olarak tanımlanmaktadır. Aktif içicilik ve ikinci el maruziyet (pasif maruziyet) kanıtlanmış riskler içermektedir. İkinci el sigara dumanı; lösemi, lenfoma, santral sinir sitemi tümörleri ve karaciğer kanserine sebep olmaktadır. Yapılan araştırmalara göre, pasif maruziyet de akciğer kanseri riskini arttırdığı ortaya çıkmıştır.



Vatandaşlarımızın tütün dumanından pasif maruziyetini önlemek ve temiz hava soluma hakkını korumak amacıyla 4207 sayılı Kanun kapsamında tütün ürünlerinin kullanımının yasak olduğu yerlere yönelik, sigara ve tütün ürünleri ile ilgili denetim ekipleri aktif bir şekilde il bazında  7 gün 24 saat esasına göre denetim ekipleri tarafından gerçekleştirilmelidir. Rutin denetimlerin yanı sıra,  Alo 184 Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezi Tütün İhbar Hattı ve Yeşil Dedektör mobil uygulaması üzerinden gelen ihbarlara yönelik de denetimler sürdürülmektedir. Dumansız hava sahası kapsamında temiz iş yerleri ödüllendirilmedir. Denetim ekipleri tarafından Kanun’un tüm hükümleriyle yürürlüğe girdiği 19 Temmuz 2009 tarihinden bu yana ilimizde yapılan denetimler kamuyu ile paylaşılmalıdır ve denetimler sırasında Kanun hükümlerine uyum konusunda ihlal tespit edilen işletmelere ve ihlalde bulunan kişilere yönelik idari para cezası paylaşılmalıdır.



Elektronik Sigara zararları hakkında bilgi verebilir misiniz? 



Elektronik sigara ve ısıtılmış tütün ürünleri de aslında birer tütün ürünüdür. Bu yeni nesil ürünleri pazarlayan  tütün endüstrisinin ana hedef kitlesini oluşturan gençlerde elektronik sigara ve ısıtılmış tütün ürünleri kullanımındaki artış endişe vericidir. Tütün kullanımı ile akciğer hastalıkları arasındaki ilişki bilimsel verilerle net olarak ortaya konmuşken, tütün endüstrisi tarafından zarar azalttığı iddia edilen elektronik sigara ve ısıtılmış tütün ürünlerinin de geleneksel tütün ürünlerine benzer sağlık risklerini taşıdığı her geçen gün daha iyi anlaşılmaktadır.



İlimizde yürütülen koruma ve önleme faaliyetleri hakkında bilgi verebilir misin? Yürütülen koruma ve önleme çalışmalarının yanı sıra tütün ürünü kullanan bireyler bırakmaları için teşvik edilmekte ve bırakmak isteyenlere ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı ve sigara bırakma poliklinikleri aracılığıyla destek sağlanmaktadır. 27 Ekim 2010 tarihinde hizmete açılan ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattında, 7 gün 24 saat, sigara bırakma konusunda uzman danışmanlar tarafından canlı destek sağlanarak, günlük ortalama 4-5 bin arası çağrı karşılanmaktadır. Ayrıca internet sitesi üzerinden destek almak isteyen kişiler alo171.saglik.gov.tr web adresinden birçok hizmete ulaşabilirler. Site üzerinden sigara bırakma takvimi oluşturabilir, sigaranın bütçeye verdiği yükü hesaplayabilir, kararlılık ve bağımlılık testi uygulanabilir. Site, hizmete açıldığı tarihten 30 Nisan 2019 tarihine kadar 3.851.606 kişi tarafından ziyaret edilmiştir.



Bunun yanı sıra toplumu, tütün ürünlerinin zararlarına ilişkin bilgilendirmek, yürütülen çalışmaları kamuoyu ile paylaşmak için havanikoru web sitesi hizmet vermektedir. Site, hizmete açıldığı tarihten 30 Nisan 2019 tarihine kadar 1.675.622 kişi tarafından ziyaret edilmiştir.



 2019 yılı itibariyle toplam 501 sigara bırakma polikliniğinde açıldığı günden bugüne kadar ilimizde de SBÜ Eğitim Araştırma Hastanesi ve Tuşba, Erciş, İpekyolu Sağlıklı Yaşam Merkezlerinde hekim tarafından hizmet sunulmuştur. Sigara bırakma tedavisinde kullanılan, ülkemizde geri ödeme kapsamında olmayan ilaçlar sigara bırakma polikliniklerinde hekimler tarafından uygun görülen hastalara ücretsiz olarak temin edilmekteydi. Sigara Bırakma Poliklinikleri tekrar aktif halde sigara bırakmayı düşünenlere hizmet vermelidir.



Toplumu bilinçlendirmek, toplum sağlığını korumak, bağımlılıklardan uzak sağlıklı nesillerin yetişmesini sağlamak temel hedeflerimizdir. “Tam Dumansız Türkiye” için tütünle mücadele çalışmaları, kararlılıkla ve güçlendirilerek devam etmektedir.



31 Mayıs Dünya Tütünsüz gününde siz de bir adım atabilir, sigara bağımlılığından kurtulabilirsiniz. Sigarayı bırakmak istiyor, fakat bırakamayacağınızı düşünüyorsanız bu süreçte destek alabileceğiniz birçok kurum olduğunu unutmayın. Bağımlılıkların tümü bir hastalıktır ve tedavisi mümkündür."ded.