Av Büşra Gölgül yazdı; BOŞANMA DAVASINDA VELAYET

Gazetemizin Hukuk danışmanı ve yazar Avukat Büşra Gölgül bu haftada önemli bir konu ele aldı. 

BOŞANMA DAVASINDA VELAYET

Velayet, Türk Medeni Kanunu 335. Md ile 351. Md. arasında düzenleme altına alınmıştır.

Evlilik birliğinin ana unsurlarından biri olan velayet, ana ve baba tarafından ortak kullanır.

Yani, evlilik birliği devam ettiği sürece, eşler ortak velayete sahiptirler ve yasal bir sebep

olmadıkça da velayet ana, babadan alınamaz. Evlilik birliği devam ederken kullanılan ortak

velayet, evlilik birliğini bozulması ile beraber mahkeme tarafından eşlerden birine verilebilir.

Boşanma davasında, çocuk hangi tarafa bırakılırsa velayet ona ait olur. Velayetin eşlerden

birine verilmesinde dikkate alınan temel ilke ise çocuğun üstün yararıdır. Belirtmek gerekir ki,

Yargıtay boşanma davasında ortak velayeti mümkün kılmaktadır.

-Velayet, çocuğun bakımı, menfaatinin korunması, temsili, eğitimi ile malvarlığının yönetimi

bakımından hukukî bir temel oluşturur. Dolayısıyla velayet, ana veya babaya sadece çocuğun

kendisi veya mal varlığı üzerinde haklar vermez aynı zamanda beraberinde bazı yükümlülükleri

de getirir.

-Ana ve babanın evli olmadığı bir durumda velayet anaya verilir ve fakat ana küçük, kısıtlı veya

ölmüş ya da velayet kendisinden alınmış ise hakim çocuğun menfaatine göre vasi atayabilir ya

da velayeti babaya verir. (TMK md. 337)

VELAYETİN DEĞİŞTİRİLMESİ

Velayette asıl olan ana ve babaya ait olmasıdır fakat hukuki şartlar gerçekleştiğinde velayet ana

veya babadan birine verilir. Velayetin ana veya babadan birine verilmesinden sonra ise

velayetin değişmesi söz konusu olabilecektir. Ana veya baba velayetin değiştirilmesini

istediğinde hakim yine çocuğun üstün yararını gözeterek karar verir. Öncelikli olarak velayetin

değiştirilmesi talebinde yeni bir olgunun ortaya çıkmış olması gerekir. Bu olguyu iddia eden

onu ispat etmek ile de yükümlüdür. Kanunda yeni olgu, velayet sahibi olan ana veya babanın

ölmesi veya başka biriyle evlenmesi sayılmaktadır. Dikkat edilmesi gereken husus bu yeni olgu

sürekli nitelikte olması gerekmektedir. Önemle tekrardan belirtmek gerekir ki, burada dikkate

alınan tek husus çocuğun üstün yararı olacaktır.

TMK md.349, Velayete sahip ana veya babanın yeniden evlenmesi, velayetin kaldırılmasını

gerektirmez. Ancak, çocuğun menfaati gerektirdiğinde velayet sahibi değiştirilebileceği gibi,

durum ve koşullara göre velayet kaldırılarak çocuğa vasi de atanabilir. Belirtelim ki, çocuğun

menfaatin sağlamak için alınan en ağır önlemlerden birisi velayetin kaldırılmasıdır. Velayet

değiştirilmesinde velayet sahibi olan taraf değişmektedir. Oysa ki velayetin kaldırılmasında,

aynı durum söz konusu olmamakla beraber velayetin kaldırılması karar da aksi anlaşılmadıkça,

hem mevcut çocuğu hem doğacak çocukları kapsar. Velayetin değiştirilebilme durumuna ilişkin

bazı haller kanun da sayılmıştır. Bunlardan biri ana veya babanın başka biriyle evlenmesidir.

Kural olarak velayet sahibi ana veya babanın yeniden evlenmesi velayeti kaldırmaz. Fakat,

velayet sahibi eş yeniden evlenir ve bu evlilikle beraber çocuğu ihmal ederse bu ve benzeri

durumlarda hakim velayetin değiştirilmesine karar vermektedir. İkinci olarak, ana veya babanın

başka bir yere gitmesi sayılmaktadır. Velayet sahibi ana veya baba, çocuğu uzun süreli olarak

bırakıp gider ise veya çocuğu 3.bir şahsa bırakıp gider ise hakim velayetin değiştirilmesine

karar verebilir. Burada belirtelim ki, uzun süreli bırakıp gitme durumundan bahsedilmektedir.

Bir diğer husus velayet sahibi ana veya babanın ölmesi; bu durumda velayet kendiliğinden diğer eşe geçmez. Velayetin değişmesine ilişkin açılacak davada çocuğa bir kayyım atanır ve

husumet temsil kayyımına yöneltilir.

Bir diğer husus ise, Kişisel ilişki Düzenlemesinin yerine getirilmemesidir. Velayet sahibi ana

veya baba, velahet sahibi olmayan ebeveyn ile çocuğun kişisel ilişki kurmasını sürekli olarak

engeller ise çocuğun menfaatlerine aykırı olmamak kaydı ile velayetin değiştirilmesi söz

konusu olabilmektedir.

-Velayetin değiştirilmesi davasında, velayet sahibi olmayan ana veya baba bu davayı aile

mahkemesinde açması gerekir. Bu dava basit yargılama usulüne tabi olmakla beraber basit

yargılama usulünde ki duruşmasız yapıldığı kısım bu dava için uygulanmaz. Yetkili mahkeme

ise davalının yerleşim yeridir fakat velayetin değiştirilmesi bir çekişmesiz yargı işi olduğu için

davacı kendi yerleşim yerinde bulunan aile mahkemelerinde de bu davayı açabilir.

Av. Büşra GÖLGÜL

Mail: [email protected]